1. NHÂN - LỄ - NGHĨA - TRÍ - TÍN
5 Đức tính của người quân tử :
o Nhân: người với người đối xử với nhau trên cơ sở tình thương yêu. Tình thương yêu được cụ thể hóa bằng những nguyên tắc sau:
Cái gì bản thân mình không muốn hoặc người không muốn thì không làm cho người. Cái gì người muốn thì tích tụ lại cho người.
Mình muốn đứng vững thì làm cho người khác đứng vững; mình muốn thành đạt thì giúp đỡ cho người khác thành đạt.
Lễ: theo quan điểm của Nho giáo, Lễ bao gồm việc thờ cúng, lễ bái và cả những quy định có tính chất pháp luật, những phong tục, tập quán và kỷ luật tinh thần của cá nhân.
Nghĩa: chỉ làm và nên làm những việc nhằm duy trì đạo lý, lẽ phải.
Trí: tri thức để suy xét, hành động. Một trong những điểm quan trọng của Trí là phải nắm được mệnh trời.
Tín: việc làm nhất quán với lời nói, giữ lời.
Người quy tụ các đức tính trên mà trong đó trung tâm là Nhân được coi là người có đức Nhân: tình cảm chân thật, ngay thẳng; hết lòng vì nghĩa; nghiêm trang, tề chỉnh; rộng lượng, khoan dung và siêng năng cần mẫn. Người có đức Nhân chỉ hành động vì nhân nghĩa, đối lập với kẻ bất nhân chỉ hành động vì lợi.
9 Tiêu chuẩn của người quân tử :
o Con mắt tinh anh để nhìn rõ vạn vật.
o Thính giác tinh tường để nghe rõ vạn vật.
o Sắc mặt luôn ôn hòa.
o Tướng mạo luôn được giữ cho khiêm cung (cẩn trọng, cung kính với người trên; thân ái, hòa đồng với người dưới)
o Lời nói luôn giữ bề trung thực.
o Hành động phải luôn cẩn trọng.
o Có điều nghi hoặc phải luôn hỏi han để làm cho rõ.
o Kiềm chế: khi nóng giận phải nghĩ đến hoạn nạn có thể xảy ra, không giận quá mất khôn.
o Thấy lợi phải luôn nghĩ đến nghĩa, không vì lợi mà quên nghĩa, có quyền lợi chính đáng phải biết nghĩ đến người khác (lộc bất tận hưởng).
8 Bậc thang hành động của người quân tử:
Theo quan niệm của Nho giáo, đã là người quân tử phải tỏ đức sáng ngày càng rộng, càng cao. Muốn làm được điều đó, người quân tử phải luôn phấn đấu theo 8 bậc thang dưới đây:
o Cách vật: luôn tiếp xúc, nghiên cứu kỹ sự vật, sự việc để nhận rõ thực chất, phải trái.
o Trí tri: luôn ngẫm nghĩ để thấu hiểu điều mình đã nhận thức được.
o Thành ý: luôn chân thật, không dối người và cũng không dối mình.
o Chính tâm: luôn suy nghĩ, hành động ngay thẳng, chính trực và làm chủ bản thân mình.
o Tu thân: luôn nghiêm khắc với bản thân mình, sửa chữa những thiếu sót, không bảo thủ để nhận rõ sai sót nhằm hoàn thiện bản thân.
o Tề gia: làm cho gia đình mình tốt đẹp, tề chỉnh, có nề nếp, gia phong.
o Trị quốc: lo toan việc nước, cai trị đất nước cho có kỷ cương, phép nước.
o Bình thiên hạ: khiến cho thiên hạ thái bình, lòng người quy thuận.
Nguồn Bách khoa tòan thư mở Wikipedia
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét