|
Thi sĩ PHẠM THIÊN THƯ
NGƯỜI TU SĨ LÃNG
MẠN
Sài Gòn có một quán café "Hoa vàng",
trước kia còn gọi là "Động hoa vàng". Quán nằm ở Ngã Tư
Bảy Hiền, trang nhã, tĩnh mịch và rất nên thơ. Khách thường là những
người đứng tuổi. Ai vào, nếu dể ý một tí sẽ thấy một “lão nông” ngồi
lặng lẽ ở góc nhà. Đó chính là thi sĩ Phạm Thiên Thư, tác giả của những
bài thơ nổi tiếng được Phạm Duy phổ thành những tình khúc bất hủ.
Ngày xưa Hoàng Thị…
Mỗi khi căn phòng vang lên giai điệu mượt mà "Em tan
trường về, đường mưa nho nhỏ, anh theo Ngọ về...", ông lại nhắm
mắt, ngồi bất động như một vị thiền sư, thả hồn về những dĩ vãng xa
xưa...Ngày ấy, trên con đường trải nắng vàng, cậu học trò lặng lẽ theo
sau cô gái tên Ngọ đi học về, nàng mặc áo dài trắng, tay ôm cặp, mái
tóc xoã ngang vai... Chàng si tình, để lại những vần thơ xót xa
và lung linh mãi đến sau này...
“…Em tan trường về
Cuối đường mây đỏ
Anh tìm theo Ngọ
Dấu lau lách buồn…
…Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Trao vội chùm hoa
Ép vào cuối vở…”
Có thể nói rằng, vào những năm của thập kỷ 70, bài thơ
"Ngày xưa Hoàng Thị.." là một tuyệt tác. Sau khi Phạm Duy phổ
nhạc, tác phẩm đã trở thành một hiện tượng tại miền Nam. Thanh
Thúy là ca sĩ đầu tiên thể hiện thành công bài hát này. Lúc bấy giờ,
trên các báo phát hành ở Sài Gòn, người ta thường nghi vấn và đặt dấu
hỏi, nhân vật chính trong "Ngày xưa Hoàng Thị" là ai? Một
vài người tự nhận là mình, số khác lại bình thơ rồi cho rằng nhân vật
chính trong thơ là cô A hoặc cô B nào đó... Đến khi các phóng viên
gặp Phạm Thiên Thư hỏi chuyện, ông nói rằng, người đẹp trong ca khúc là
cô Hoàng Thị Ngọ, nhưng không hiểu tại sao nhiều người thời bấy giờ vẫn
không tin ?
Quê ông ở Kiến Xương, Thái Bình nhưng lại sinh ra ở Lạc
Viên, Hải Phòng. Năm 1954, khi mới 14 tuổi, ông theo cha mẹ di cư vào
miền Nam, cư ngụ tại khu Tân Định, Sài Gòn. Đó là một căn nhà nhỏ nằm
đằng sau chợ Tân Định cách trường Trung học Văn Lang, nơi ông học, gần
một cây số. Học xong Tú tài, Phạm Thiên Thư theo học trường Phật học
Vạn Hạnh, chọn cửa Phật làm chốn dừng chân và gửi hồn vào cõi Thiền.
Nhà thơ Phạm Thiên Thư, người đã thi hóa Kinh Phật, ông
xuất hiện trong làng thơ như một người tu sĩ, rao giảng Phật Pháp bằng
thi ca như Kinh Ngọc, Kinh Hiền, Kinh Thơ, Chiêu Hồn Ca, Đoạn Trường Vô
Thanh,..Thơ Phạm Thiên Thư nửa đời, nửa đạo, tâm linh khác thường, làm
cho độc giả lãng đãng và ngẩn ngơ:
“...Em làm trang tôn kinh
Anh làm nhà sư buồn
Đêm đêm buồn tụng đọc
Lòng chợt nhớ vương vương
Đợi nhau từ mấy thuở
Tìm nhau cõi vô thường
Anh hóa thân làm mực
Cho vừa giấy yêu đương...”
(Pháp
Thân)
Thế giới thi ca Phạm Thiên Thư giúp chúng ta khám phá thêm
những cửa ngõ mới lạ, phong phú về tôn giáo, tình yêu và thiên nhiên.
Bài thơ "Ngày xưa Hoàng Thị..." ra đời trong lúc ông mới chập
chững bước vào làng thơ nên nhiều người nghĩ đó là bài thơ đầu tay.
Thật ra, bài thơ đầu tiên chính là bài "Vết chim bay",
lúc ông mới 24 tuổi, còn nương náu ở cửa chùa.
Ngày ấy, có một nữ sinh thường vào sân chùa tìm nơi tĩnh
lặng để học bài. Cô đẹp và thánh thiện như ánh sáng của Quan Thế Âm Bồ
Tát, Phạm Thiên Thư đem lòng thương mến. Hai người quen
nhau độ mươi ngày, một buổi chiều như bao buổi chiều khác, ông ngồi ở
hiên chùa đợi mãi nhưng chẳng thấy bóng dáng cô. Nàng ra đi chẳng một
lời từ biệt để lại sự đơn côi và nuối tiếc cho chàng trai mới lớn. Mười
năm sau, khi trở lại chùa xưa, tình cờ nhìn thấy nét phấn trắng ghi tên
hai đứa vẫn còn trên gác chuông, lòng bâng khuâng chuyện cũ, Phạm Thiên
Thư đã viết nên bài thơ này:
"Ngày
xưa anh đón em.
Nơi gác chuông chùa nọ.
Con chim nào qua đó.
Còn để dấu chân in...
Anh một mình gọi nhỏ.
Chim ơi biết đâu tìm...”
Tình yêu trong thơ Phạm Thiên Thư thánh thiện, nhẹ nhàng và
kín đáo. Chút bẽn lẽn, khẽ chạm mà không dám “tay trong tay” vì sợ tình
sẽ tan biến thành khói sương. Đạo Phật ảnh hưởng và tạo nên một không
gian ái tình riêng trong thơ Phạm Thiên Thư. Nó làm cho người đời ngỡ
ngàng, đắm say trong thế giới thi ca huyền diệu của thi sĩ.
Theo ông, Hoàng Thị Ngọ trong bài thơ
"Ngày xưa Hoàng Thị" chỉ là kỷ niệm, một mối tình thoảng nhẹ
vu vơ thời trai trẻ. Trong những năm Tú tài , ông đã để ý một cô bạn
học cùng lớp tên là Hoàng Thị Ngọ, cô gái đó quê gốc Hải Dương và ở gần
nhà ông. Sau này, Phạm Thiên Thư tìm lại cố nhân nhưng người hàng xóm
cho biết, bà Ngọ đã bán nhà và dọn đi nơi khác từ lâu.
Ngày ấy, mỗi khi xếp hàng vào lớp, cô gái đứng ở đầu hàng
bên nữ, nổi bật, mái tóc dài xoã trên bờ vai mảnh dẻ. Ông chỉ im lặng
ngắm nhìn. Khi tan trường, cô gái một mình trên đường về nhà, ông lại
là kẻ lẽo đẽo theo sau: "Cô ấy ôm cặp đi trước, tôi đi theo nhưng
không dám lên tiếng. Trong bóng chiều tà, ánh nắng hắt qua hàng cây, cô
ấy lặng lẽ bước, gây cho tôi những cảm xúc bâng khuâng khó tả. Cứ thế,
tôi chỉ biết lặng lẽ đi theo sau cô ấy hàng ngày, giấu kín những cảm
xúc của mình không cho bất cứ ai biết". Và một lần đắm chìm trong
cảm xúc ấy, ông đã cầm bút viết lên bài thơ "Ngày xưa Hoàng
Thị".
Những năm sau này, mỗi khi đi ngang lại con đường của một
thuở yêu đương, hình ảnh cô gái với mái tóc xoã ngang vai lại hiện về
trong ông:
"Em tan trường về.
Đường mưa nho nhỏ.
Chim non giấu mỏ.
Dưới cội hoa vàng..”
Giờ đây, Hoàng Thị Ngọ đã định cư ở Mỹ. Hơn 50 năm, nơi
phương trời xa xôi, cô nữ sinh ngày ấy có còn nhớ…
“…Tìm xưa quẩn quanh
Ai mang bụi đỏ
Dáng em nho nhỏ
Trong cõi xa vời
Tình ơi! Tình ơi!”
Một lần, có người hỏi ông "Thế khi nào mọi người
mới biết tới những bài thơ của bác?" Phạm Thiên Thư trả lời:
"Ấy là khi chúng tôi nhờ nhạc sỹ Phạm Duy phổ nhạc 10 bài Đạo ca
do tôi viết lời, Phạm Duy gặp và tình cờ đọc được tập thơ của tôi. Tôi
cũng không nghĩ Phạm Duy lại thích bài thơ Ngày xưa Hoàng thị đến thế,
ông đề nghị phổ nhạc bài thơ đó. Dĩ nhiên được một nhạc sỹ nổi tiếng
như Phạm Duy để ý đến bài thơ của mình thì có gì hạnh phúc bằng. Và tôi
cũng bất ngờ nghe lại bài thơ của mình khi đã phổ nhạc. Nhạc sỹ đã tôn
bài thơ lên rất nhiều qua những giai điệu nhạc bay bổng".
Cha Phạm Thiên Thư tuy làm nghề bốc thuốc Bắc nhưng thỉnh
thoảng vẫn làm thơ. Ông còn nhớ, cha ông đã từng đạt giải Nhì về thơ do
một tờ báo ở Hà Nội tổ chức. Phạm Thiên Thư làm thơ để trải lòng mình
chứ không làm thơ chuyên nghiệp. Vì vậy mãi đến năm 1968, ông mới tự
xuất bản tập thơ đầu tiên, chủ yếu để tự đọc, tặng một số bạn bè thân.
Thật ra, trong cuộc đời sáng tác, Phạm Thiên Thư chẳng muốn ai biết về
mình.
Thoáng hương qua
Năm 1964, nhà thơ Phạm Thiên Thư xuống tóc, đi tu ở một
ngôi chùa với Pháp danh là Thích Tuệ Không. Trong 9 năm tu hành (1964
-1973), ông đã chứng kiến một cuộc tình giữa chú tiểu và một cô bé Phật
tử. Chàng 16 tuổi và nàng cũng ngần tuổi đấy. Tình yêu vừa chớm như
những bông hoa nở sớm sau sân chùa. Cứ mỗi lần, chú tiểu đánh chuông,
cô bé đứng bên nhìn và tụng niệm. Trong những lời khấn nhỏ ấy, cô
nguyện cầu cho 2 đứa được bên nhau mãi mãi...
Ðầu xuân em lễ chùa này
Có búp lan vàng khép nép
Vườn trong thoáng làn hương bay
Bãi sông lạc con bướm đẹp
Mùa xuân quen nhau, mùa hạ cùng em đi lễ... Rồi mùa thu,
mùa đông, hai người vẫn yêu thương tha thiết, bốn mùa hẹn nhau trong
ngôi chùa cổ, có lò hương với làn trầm nghi ngút:
Vào hạ em lễ chùa này
Trên đồi trái mơ ửng chín
Lò hương có làn trầm bay
Vờn trên bờ tóc bịn rịn
Chiến tranh loạn lạc, cuối mùa đông năm ấy, cô bé chết
trong trong lúc chạy trốn những cuộc hành quân. Trong mưa bay và gió
lạnh, chú tiểu gạt nước mắt đưa tiễn người yêu trong chiếc áo quan đơn
sơ và mộc mạc như chính tình yêu của họ:
Sang đông em lễ chùa này
Ngoài sân có mưa bụi bay
Hắt hiu trong cành gió bấc
Vườn chùa rụng cánh lan gầy
Cuối đông đưa em tới đây
Trong lòng áo quan gỗ trắng
Tóc em tợ óng làn mây
Cội hoa tưởng ai trầm lặng
Gia đình đưa xác cô an táng sau chùa, nơi những bông hoa
vẫn còn nở. Mỗi buổi chiều, chú tiểu đến bên mộ, thắp hương và ngồi mãi
cho đến khi hoàng hôn buông xuống...
Em vừa nằm xuống đất này
Vườn trong có bông đào nở
Con bướm chập chờn hương bay
Quơ sợi râu vàng bỡ ngỡ
Nắm đất nào vừa lấp mộ
Có con chim hót đầu cành
Tiếng tan trên giòng suối xanh
Nước ơi sao buồn nức nở
Mỗi cuộc tình đều có những kết thúc khác nhau. Có người đến
đỉnh cao của hạnh phúc, tràn ngập niềm hân hoan vô bờ bến. Có kẻ rơi
xuống vực sâu của bất hạnh, ôm lấy đơn côi trong im lặng và nước mắt.
Cho dù âm dương cách biệt ngàn trùng, tình yêu ấy vẫn tươi đẹp, sáng
lung linh và huyền diệu. Cõi người vẫn tin rằng, họ vẫn yêu thương
nhau, con tim vẫn thổn thức một lời hò hẹn từ kiếp trước.Và như thế,
trong ánh sáng huyền diệu của Phật Pháp, họ không còn bên nhau nữa
nhưng tình yêu vẫn lóng lánh như những giọt sương còn đọng lại trên
những bông hoa nở sớm sau sân chùa.
Câu chuyện hoàn toàn có thật, Phạm Thiên Thư xúc động và
sáng tác bài thơ nổi tiếng: "Thoáng hương qua". Sau này, Phạm
Duy phổ thành nhạc phẩm “Em lễ chùa này” và ca khúc đã đi vào lòng
người cho mãi đến giờ. Sau này, Phạm Duy còn phổ nhạc thêm một số
bài thơ tình khác của ông như: Đưa em tìm động hoa vàng, Gọi em là đoá
tình sầu,...Tất cả những ca khúc này đều nổi tiếng và được
mọi người biết đến.
Sau 1975, Phạm Thiên Thư lui về ở ẩn. Từ năm 1976 đến
1981, để mưu sinh, Phạm thi sĩ mở quán hớt tóc ở Lăng Cha Cả.
Giai đoạn (1981 - 1983), ông bán tạp hoá, rượu thuốc, trà đá... ở
đường Lý Chính Thắng. Sau 1983, Phạm Thiên Thư nghiên cứu, sáng
lập và truyền bá môn dưỡng sinh PHATHATA (Pháp - Thân - Tâm). Sau
đó, ông được bác sĩ, nghệ sĩ Trương Thìn, Viện trưởng Viện Y học dân
tộc mời về cộng tác với Viện. Trong suốt thời gian này, Phạm Thiên Thư
thỉnh thoảng cho đăng báo những bài thơ ngắn. Đôi lần, giới văn nghệ sĩ
lại gặp ông đến dự họp ở Hội Nhà văn TP.HCM. Thời gian sau này, Phạm
Thiên Thư thực sự trở lại và hoà nhập với văn đàn khi trường ca
"Đoạn Trường Vô Thanh" của ông được tái bản một cách trang
trọng.
Thế giới thi ca Phạm Thiên Thư giúp chúng ta khám phá thêm
những cửa ngõ mới lạ, phong phú về tôn giáo, tình yêu và thiên nhiên. Mùa
xuân năm Nhâm Thìn (2012), Phạm Thiên Thư đã giao lưu với khán giả Đà
Nẵng trong chương trình thơ - nhạc mang tên “Động
Hoa Vàng” tại Nhà hát Trưng Vương. Với sự dàn dựng công phu và góp
mặt của nhiều ca sĩ trẻ, cuộc đời, thi ca và âm nhạc của người tu sĩ
lãng mạn này lại tái hiện một lần nữa trong lòng người hâm mộ.
|
.jpg)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét